به‌مدت بیش از 50 سال، بیماری خود ایمن سل جلدی تهیه‌کنندگان دارو را درمانده کرده بود. اما سرانجام یک درمان جدید اخیرا هنگامی که اداره غذا و داروی ایالات متحده داروی بنلیستا یا بلیموماب را برای درمان التهابات پوستی سل جلدی تأیید کرد، این سد را شکست.
این حرکت که تا حدودی پیش‌بینی‌شده بود، نه تنها برای تهیه‌کنندگان داروی بلیموماب، بلکه برای بسیاری دیگر از درمانگرهای آزمایشگاهی سل جلدی گامی رو به جلو محسوب می‌شود. ریچارد فوری، یک متخصص بیماری‌های روماتیسمی در سیستم بهداشت جزیره شور-لانگ شمالی در نیویورک، که آزمایشهای بالینی داروی بلیموماب را انجام داده است، می‌گوید: این زمان بسیار هیجان‌انگیزی در درمان بیماری سل جلدی به شمار می‌آید. اکنون فعالیت بسیار زیادی در پیش رو داریم.
سل جلدی یک بیماری مرموز است که در آن، سیستم ایمنی به بافت‌های سالم حمله می‌کند. تقریباً همه بیماران مبتلا به سل جلدی درجه‌ای از درد مفاصل را تجربه می‌کنند و برخی نیز با عوارض مرگباری از جمله نارسایی کلیه، مشکلات قلبی و اشکالات تنفسی روبه‌رو می‌شوند.
داروی بلیموماب یک آنتی‌بادی است که با اتصال به یک پروتئین به نام محرک لیمفوسیت (BLys)و مسدود‌کردن آن از حمله سیستم ایمنی ممانعت می‌کند. به‌نظر می‌رسد که با انسداد BLyS، سلول‌های B تولیدکننده آنتی‌بادی سیستم ایمنی، خود را نابود می‌کنند و در نتیجه توانایی بدن برای حمله به بافت‌های خود کاهش می‌یابد.
داروی بلیموماب توسط شرکت علوم ژنوم انسانی، یک شرکت زیست‌فناوری مستقر در راکویل مریلند، با همکاری غول دارویی لندن، شرکت گلاکسواسمیت‌کلاین، تهیه و به بازار عرضه شد.
فوری خاطرنشان می‌سازد که چندین شرکت، داروهای مشابهی در خط تولید دارند و احتمالاً با موفقیت بلیموماب به ادامه کار ترغیب می‌شوند. قبل از سال 2009، هنگامی که داده‌های به‌دست آمده از 2 آزمایش بالینی بزرگ و موفق بلیموماب منتشر شد، هیچ‌کدام از داروهای تهیه شده برای درمان سل جلدی هرگز آزمایش بالینی مرحله 3 را پشت سر نگذاشته بودند. فوری می‌گوید: هنگامی که همه مطالعات در حال شکست بود، برای این برنامه‌ریزان تهیه پول کمی دشوار بود چون مردم می‌گفتند، «مطالعات شما هرگز مثبت نخواهد بود».
نایب رئیس شرکت علوم ژنوم انسانی، دیوید استامپ، دیروز به سرمایه‌گذاران گفت: موفقیت بلیموماب تأثیرات این شکست را کاهش داده است. ما با کشف بنلیستا نشان دادیم که می‌توان بر موانعی که در تمامی این سال‌ها بر سر راه تهیه داروی سل جلدی وجود داشته است، فائق آمد.
درمان مورد هدف
همانطور که دانشمندان در شرکت علوم ژنوم انسانی در جست‌وجوی توالی ژن‌های نشان داده شده در برخی از گلبول‌های سفید خون بودند، BlyS در اواسط انقلاب ژنومی و در اواخر دهه 1990 کشف شد. به گفته دیوید هیلبرت، ریاست سابق بخش پژوهش و کشف شرکت علوم ژنوم انسانی که در حال حاضر ریاست پژوهشی زینجنیا، یک شرکت زیست‌فناوری در گیترزبورگ مریلند را بر عهده دارد، این یک زمان هیجان‌انگیز بود. وی می‌گوید: شما می‌نشینید و ژن‌های جدیدی را نظاره می‌کنید که هر روز به‌وجود می‌آیند و شما نمی‌دانید چه هستند و چه کاری انجام می‌دهند.
برخی پژوهشگران، از جمله شیمی‌دان جاناتان هال، از مؤسسه فناوری فدرال سوئیس در زوریخ، موفقیت داروی بلیموماب را شاهدی می‌دانند بر جبران سرمایه‌گذاری‌های بسیاری از شرکت‌های دارویی در زمینه علم ژنوم که اغلب مورد انتقاد بودند. به گفته هال، که یک دهه در تیم ژنوم در شرکت داروسازی نوارتیس سوئیس کار کرده است، در علم ژنوم به جای برداشت فرد از مقالات مطبوعاتی، ارزش بسیار زیادی به شرکت‌های دارویی داده می‌شود.
به گفته هیلبرت هنگامی که پژوهشگران در شرکت علوم ژنوم انسانی دریافتند که BLyS در طول التهاب افزایش می‌یابد و میزان آن مخصوصاً در بیماران مبتلا به سل جلدی بالاست، متوجه شدند که یک مسیر دشوار را در پیش رو دارند. تهیه‌کنندگان دارو به‌مدت طولانی برای انجام آزمایشهای بالینی در بیماران مبتلا به سل جلدی تلاش کرده‌بودند. این بیماری به‌طور آشکار تغییر می‌کند، به‌طوری که برخی بیماران صرفاً ناراحتی خفیف و سایرین عوارض مرگباری را تجربه می‌کنند و بیماران مبتلا به سل جلدی اغلب برای کنترل بیماری خود دو یا چند دارو را دریافت می‌کنند. سایر تجویزها ممکن است تأثیرات یک داروی آزمایشی را در یک آزمایش بالینی پنهان سازند.
در سال 2008، آزمایش دارویی به نام آتاسیسپت که BLyS و پروتئین مربوطه را به هم متصل می‌سازد، در بیماران مبتلا به سل جلدی حاد که نفریت سل جلدی نامیده می‌شود، در نتیجه عفونت‌های غیرعادی زیاد در افراد دریافت‌کننده دارو متوقف شد. به همین ترتیب، یک آزمایش بالینی روی مصرف آنتی‌بادی اوسرلیزومب در بیماران مبتلا به سل جلدی و بیماران مبتلا به نفریت سل جلدی که سلول‌های B را از طریق یک مکانیزم متفاوت مورد هدف قرار می‌دهد، به‌دلیل ایجاد عفونت‌های کشنده زیاد در افراد تحت درمان متوقف شد. برخی می‌گویند که این تأثیرات ممکن است ناشی از ترکیب داروهای آزمایشی با داروهایی باشد که از قبل برای ممانعت از فعالیت سیستم ایمنی توسط این بیماران مصرف می‌شده است.
داروهای بیشتر در دست تولید
این شکست‌ها موجب عدم‌پیشرفت در زمینه تولید سایر داروهای BLyS در مراحل اولیه توسعه بالینی ازجمله بازدارنده‌های ساخت آنترا، یک شرکت زیست‌فناوری واقع در هیوارد ایالت کالیفرنیا، و الی لیلی، یک شرکت دارویی واقع در ایندیاناپلیس ایالت ایندیانا، نشده‌اند. برخی از شرکت‌ها درمان‌هایی را ارائه می‌دهند که سایر پروتئین‌های سیستم ایمنی را مورد هدف قرار می‌دهند. شرکت امجن، مستقر در تاوزند اوکس ایالت کالیفرنیا، دو آنتی‌بادی برای بیماران مبتلا به سل جلدی در دست تهیه دارد که تحت آزمایشهای بالینی مرحله یک قرار دارند. یک آنتی‌بادی با انسداد یک پروتئین به نام پروتئین B7 سلول‌های نوع دیگری از گلبول سفید خون را مورد هدف قرار می‌دهد و دیگری یک واسطه مهم التهاب به نام اینترفرون γ را مسدود می‌سازد.
حتی به‌دنبال تأیید داروی بلیموماب، احتمالاً برای این داروها جایی در بازار سل جلدی وجود دارد. کیث الکون، یک متخصص بیماری‌های روماتیسمی در دانشگاه واشنگتن در سیاتل، خاطرنشان می‌سازد که داروی بلیموماب تأثیر نسبتاً کمی بر علائم بیماران داشت. به گفته وی، پس از نخستین دوره مصرف دارو توسط بیماران، 2ماه طول کشید تا آنها از علائم بیماری خود رهایی یابند. این دارو به بیمارانی که در اواسط دوره وخیم این بیماری به پزشک خود مراجعه می‌کنند، کمک کمی خواهد کرد.
به گفته الکون، با این حال، داروی بلیموماب یک گام مهم رو به جلو برای بیماران مبتلا به سل جلدی محسوب می‌شود. وی اظهار می‌دارد: من هیجان‌زده هستم. درمان این بیماری یک مبارزه بود و کشف این دارو یک پیروزی بزرگ به شمار می‌آید.
نیچر
